به گزارش مشرق، آمارهای اعلام شده درباره بی‌خانمانی در آمریکا بسیار متفاوت است و این یک مشکل قدیمی است! اختلاف اصلی نیز میان آمارهای دولتی است با آمار سازمان‌های مردمی. سازمان «اتحاد ملی برای پایان بی‌خانمانی» (National Alliance to End Homelessness) که از سال ۱۹۸۳ فعال است در سال ۲۰۱۴ تعداد بی‌خانمان‌ها را حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر اعلام کرد؛ رقمی  که دولت قبول نداشت. در مقابل وزارت مسکن و توسعه شهری آمریکا در سال ۲۰۱۸ تعداد بی‌خانمان‌ها را ۵۵۳ هزار نفر اعلام کرد.

هر چه هست میلیون‌ها آمریکایی بی‌خانمانی را به دفعات تجربه می‌کنند و اگر آمار دولتی را بپذیریم روزانه بیش از ۵۰۰ هزار نفر بی‌سرپناه شب را به صبح می‌رسانند. با این‌که سازمان‌های مردمی از سال ۲۰۱۶ از افزایش بی‌خانمانی به‌ویژه در شهرهای بزرگ خبر می‌دادند اما دولت همچنان همان حدود ۵۰۰ هزار نفر را می‌پذیرفت و نه بیشتر.

بیشتر بخوانید:

وضعیت وخیم مستاجران آمریکایی برای پرداخت اجاره

تا اینکه در سال ۲۰۱۹ دولت از افزایش ۲.۷ درصدی بی‌خانمانی در آمریکا نسبت به سال قبل و افزایش حدود ۱۶ درصدی در پرجمعیت‌ترین ایالت یعنی کالیفرنیا خبر داد و درنهایت عدد روزانه ۵۶۷ هزار بی‌خانمان را پذیرفت. «بن کارسون» وزیرمسکن و توسعه شهری آمریکا نیز اعلام کرد: «ما همچنان شاهد افزایش مداوم بی‌خانمان‌ها در خیابان‌ها در غرب کشور هستیم؛ جایی که هزینه مسکن بسیار بالاست.»

بی‌خانمان‌های کرونایی!

«بن کارسون» هشدارهای دیگری هم برای جامعه آمریکا داشت. در روزهایی که طبق بررسی‌ها، بی‌خانمانی در شهرهای بزرگ رو به افزایش بود وی گفت: «بی‌خانمانی فقط مشکل دولت فدرال نیست، مشکل همه کشور است... بی‌خانمانی در کالیفرنیا وارد مرحله بحرانی شده و باید توسط مقامات محلی و ایالتی به صورت فوری بررسی شود». پیش از آن یک تحقیق دولتی نشان داده بود که بی‌خانمانی در ۲۱ ایالت افزایش یافته است؛ بیش از همه در ایالت‌های کالیفرنیا و نیویورک. این ایالت‌ها رکورددار تعداد خانواده‌های بی‌خانمان در آمریکا هستند. نشریه نیویورک تایمز نیز در گزارشی اعلام کرد: «۱۵درصد افراد بی‌خانمان یعنی حدود ۸۵ هزار نفر بی‌خانمان دائمی هستند»؛ معیار آمریکایی بی‌خانمانی دائمی این است که فرد بیش ‌از یک‌سال بی‌خانمان بوده باشد. و همه این‌ها پیش از شیوع کرونا بود؛ پیش از بیکاری میلیون‌ها آمریکایی. حالا دانشگاه کلمبیای آمریکا بنا به تحقیقی اعلام کرده که تعداد بی‌خانمان‌ها به دلیل از دست دادن شغل و ضعف مالی برای پرداخت اجاره خانه می‌تواند تا ۴۵ درصد افزایش یابد. با احتساب آمارهای دولتی، این یعنی افزوده‌شدن بیش از ۲۵۵ هزار نفر به تعداد بی‌خانمان‌ها.

سازمان مردمی «ائتلاف ملی برای بی‌خانمان‌ها» (NCH) می‌گوید: بی‌خانمان‌ها درمعرض خطر بیشتر ابتلا به بیماری‌ها از جمله کرونا هستند. در آمریکا میانگین سن مرگ‌ومیر بی‌خانمان‌های زن ۴۸ سال و بی خانمان‌های مرد ۵۱ سال است. 

بی‌خانمان‌ها از اقشار مختلف!

وضعیت بی‌خانمانی در آمریکا چگونه است؟ این کشور ثروتمند در میان کشورهای توسعه‌یافته بیشترین تعداد بی‌خانمان را دارد. وضعیت بی‌خانمان‌ها با مسائلی نظیر فقر شدید، بیکاری، اعتیاد و خشونت خانگی ارتباط دارد و در واقع بی‌خانمانی آخر خط آسیب‌دیدگان اجتماعی در آمریکا محسوب می‌شود. بررسی‌های دولتی و سازمان‌های مردمی در زمان‌های مختلف آمارهای متفاوتی از ترکیب جمعیتی بی‌خانمان‌ها ارائه می‌دهد. با این حال در یک دهه اخیر اتفاق‌نظر وجود دارد که یک‌پنجم بی‌خانمان‌های آمریکایی کودک هستند و ۴۰ درصدشان افراد زیر ۱۸ سال. حدود ۸ درصد بی‌خانمان‌ها نیز بازنشسته‌های ارتش هستند و باقی زنان، اقلیت‌های قومی و نژادی، معتادان به موادمخدر یا مشروبات الکلی، سالمندان، سیاه‌پوستان و افراد مبتلا به بیماری‌های روانی.

تحلیل اصلی درباره بی‌خانمانی بازنشسته‌های ارتش و سربازان قدیمی این است که چون از آسیب‌های جسمی، نقص عضو، بیماری‌های روحی و افسردگی رنج می‌برند بیش از دیگران به مشکلات اقتصادی دچار می شوند تا جایی که خانه‌شان را از دست می‌دهند. تحقیق وزارت آموزش آمریکا در سال ۲۰۱۸ نیز نشان داد بیش از ۱.۵ میلیون دانش‌آموز در مدت سال تحصیلی، بی‌خانمانی را تجربه کرده‌اند؛ اغلب‌شان به صورت موقت یا دائم در خانه دوستان یا فامیل اقامت داشته‌اند و بخش کوچک‌تری به صورت موقت در خیابان و اماکن عمومی شب را صبح کرده‌اند. 

تاریخچه بی‌خانمانی در کشور فرصت‌ها!  

بی‌خانمانی از سال ۱۸۷۰ در شهرهای روبه‌توسعه آمریکا از جمله نیویورک افزایش یافت و به یک مشکل ملی تبدیل شد. مهاجرانی که برای کار به شهرهای بزرگ می‌رفتند بیشترین تعداد بی‌خانمان‌ها را تشکیل می‌دادند و بخشی از ساکنان بی‌بضاعت‌تر شهرها نیز به دلیل بالارفتن هزینه‌های تامین مسکن به جمع بی‌خانمان‌ها می‌پیوستند. بعدها در دهه ۳۰ با وقوع رکود بزرگ اقتصادی، دوباره آمار بی‌خانمان‌ها بالا رفت و حدود یک دهه نیز بالا ماند. آن موقع تخمین زده می‌شد تعداد بی‌خانمان‌ها بیش از ۲ میلیون‌نفر باشد. در دهه ۸۰ تعدادی از نمایندگان مجلس با پیگیری «استوارت مک کینی» و «بروس ونتو» قانونی برای کمک به بی‌خانمان‌ها تصویب کردند که به قانون «مک کینی- ونتو» مشهور شد و «رونالد ریگان» رئیس جمهور آمریکا در سال ۱۹۸۷ آن را امضا کرد. با بودجه ناشی از اجرای این قانون در دهه ۹۰ پناهگاه‌ها و آشپزخانه‌هایی که به بی‌خانمان‌ها و گرسنه ها غذا می‌دادند و همچنین سایر حمایت‌های مرتبط با بی‌خانمانی در شهرهای بزرگ گسترش یافت.

این وضعیت ادامه داشت تا اینکه بحران مالی سال ۲۰۰۸ از راه رسید و دوباره وضعیت خراب شد. «باراک اوباما» مجبور شد چند قانون اضطراری امضا کند تا بتواند از روند رو به رشد بی‌خانمانی جلوگیری کند و کمک‌های بیشتری از بودجه‌عمومی برای ارائه خدمات اولیه به بی‌خانمان‌ها اختصاص دهد.

پاسخ متفاوت آمریکا!

چگونه است که بی‌خانمانی در آمریکا به معضلی ۱۵۰ ساله تبدیل شده است؛ چگونه ثروت و قدرت اقتصادی آمریکا نمی‌تواند برای شهروندانش این نیاز اولیه را برآورده سازد و جایی برای سکونت تامین کند؟ پاسخ را باید در نظام اقتصادی و سیاسی حاکم بر جامعه آمریکا جستجو کرد. گزارش «فیلیپ آلستون» گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور فقر و حقوق بشر در سال ۲۰۱۸ از برخورد متفاوت حکومت آمریکا با فقر می‌گوید و حقایقی از جامعه امروز آمریکا را روشن می کند؛ «پاسخ آمریکا به فقر در قرن بیست و یکم، ‌مشخصاً مجازات و حبس است. کارگرانی که نمی‌توانند بدهی خود را بپردازند، کسانی که نمی‌توانند هزینه شرکت‌های خصوصی وثیقه‌گذار را بپردازند، بی خانمان‌ها، بیماران ذهنی، پدرانی که نمی‌توانند هزینه تأمین زندگی فرزندان‌شان را بپردازند و بسیاری دیگر همین پاسخ را دریافت می‌کنند. حبس دسته‌جمعی به عنوان راهکاری برای محوکردن معضلات اجتماعی در نظر گرفته می‌شود.»

بخشی از این گزارش مفصل وی نیز به طور ویژه به بی‌خانمانی اختصاص دارد: «برآوردهای رسمی در سال ۲۰۱۷ میلادی عدد ۵۵۳۷۴۲ نفر بی‌خانمان  را در کل ایالات‌متحده نشان می‌دهد، از جمله ۷۶۵۰۱ نفر در نیویورک. اما شواهد فراوان نشان می‌دهد که رقم واقعی بیش از این‌ها است... وقتی دستشویی‌های عمومی در برخی ایالت‌ها وجود ندارد، جرم‌انگاری بی‌خانمانی به خاطر ادرار در اماکن عمومی یا مانند آن بی‌رحمانه است. تنها ۹ توالت برای ۱۸۰۰ بی‌خانمان در یک محله لس‌آنجلس وجود دارد. بسیاری از آنها در حالی به عنوان مجرم تلقی می‌شوند که اصلاً به عنوان بی‌خانمان به دنیا آمده‌اند. برخوردهای مداخله‌جویانه و توهین‌آمیز با بی‌خانمان‌ها منجر به بروز بزه و غرامت‌های غیرقابل‌پرداخت از سوی آن‌ها و در نتیجه کاهش دسترسی آنها به مشاغل و اجاره سرپناه می‌شود. برخی مقامات لس‌آنجلس و سان‌فرانسیسکو این دور معیوب را تقویت می‌کنند. ۱۴ هزار بی‌خانمان در محله ‌اسکید راو در لس‌آنجلس در سال ۲۰۱۶ میلادی دستگیر شدند، یعنی ۳۱ درصد بیشتر از ۲۰۱۱، در حالی که مجموع بازداشتی‌ها در آن سال ۱۵ درصد کاهش داشته است.»

یک مشکل غیراقتصادی!

گزارش سازمان‌ملل درباره فقر در آمریکا با واکنش منفی و تند مقامات آمریکایی مواجه شد. یکی از دلایلش هم این‌بود که گزارش در بخشی که به بی‌خانمانی مربوط است درنهایت نتیجه می‌گیرد: «بی‌خانمانی در این سطح، کاملاً قابل حل است در حالی که مقامات عمدتاً به قوه‌ قهریه و نه به ایجاد دسترسی به خانه‌های ارزان، درمان پزشکی، مشاوره‌های روان‌شناسی و آموزش‌های شغلی تکیه دارند. سامانه‌های جدید ثبت اطلاعات بی‌خانمان‌ها... این احساس را به بی‌خانمان‌ها می‌دهد که حق حریم خصوصی خود را در قبال حقِ داشتن مسکن واگذار کرده‌اند... مراودات من با مقامات و متخصصان نشان داد بی‌خانمان‌ها حق دارند حتی به سوءاستفاده از اطلاعاتی که می‌دهند، بدبین باشند.»

این جمله آخر در گزارش سازمان ملل معنایی بیش از یک مشکل اقتصادی دارد؛ شاید منظور، کنترل فقرا توسط ثروتمندان است. انتقاد و اتهام همیشگی به نظام سیاسی حاکم بر آمریکا این است که در خدمت منافع ثروتمندان قرار دارد. و حالا مشکلی در جامعه آمریکا وجود دارد که چند دهه است با پول و ثروت کلان این کشور هم رفع نمی‌شود و آسیب‌دیدگانش حتی می‌ترسند که اطلاعات خود را به مأموران و متولیان حل مشکل بدهند!